Getetter, chaos en knetterveel liefde: 7 Rotterdamse zussen over hun band

Maak kennis met de zussen Bontenbal: Gerdien (41), Marianne (39), Elisabeth (35), Loes (33), Debora (32), Jet (29) en Renate (28). Ze zijn allemaal na elkaar geboren, tussen drie oudere broers en één jonger broertje in.

De elf werden vroeger opgedeeld in de groten en de kleintjes, de grens ligt tussen Marianne en Elisabeth. “De groten hadden een andere positie aan de tafel, zij werden ook serieuzer genomen”, vertelt Jet. “Als wij te weinig aandacht kregen, gingen we expres herrie maken, totdat mijn ouders moesten ingrijpen.” De meiden omschrijven hun gezin als ‘gezellig, chaotisch en ongestructureerd’. Hun moeder was altijd thuis en hield het gezin draaiende, hun vader werkte fulltime als interim-manager. “Hij was apetrots op zijn gezin. Hij dirigeerde een orkest en deed veel met muziek, vaak nam hij ons mee naar een uitvoering. En hij is heel grappig.”

Opvallend

De ‘groten’ groeiden op in Rotterdam-Zuid. “We woonden in een tussenwoning, als zwaar-gereformeerd gezin in een niet-christelijke omgeving. We droegen altijd rokjes, maar we waren niet pers e heel keurig: we maakten vaak een hoop herrie en er slingerde nog weleens wat rond. Ik denk dat we wel opvielen in de wijk.”

In Barendrecht had iedereen keurige huizen, kwamen wij daar met onze stapel borden waar allemaal stukjes vanaf waren

Later verhuisde het gezin naar Barendrecht, naar een groot huis in een rustig wijkje. “In het keurige Barendrecht had iedereen twee dingen in hun vensterbank staan – en dan kwamen wij met onze stapel borden waar allemaal stukjes vanaf waren”, vertelt Loes. “Veel kindjes hadden Oilily-kleertjes aan, wij niet. Mijn moeder vond uiterlijk vertoon niet belangrijk.” Jet: “Op de schoolfoto hadden we dan twee rare knoedeltjes op ons hoofd, altijd met twee verschillende kleuren elastiekjes.”

Quality time

Hun moeder hechtte wél veel waarde aan bijvoorbeeld voorlezen, spelletjes doen en discussiëren over het geloof. Elisabeth: “Moeder was serieus gelovig. Nog steeds knielt ze iedere avond voor haar bed om voor ons te bidden.” Jet: “En dan ben je lang bezig, met elf kinderen.”

“De ene zaterdag had onze vader de kinderen, de andere zaterdag onze moeder. Met onze vader gingen we dan de hele dag vliegeren op de Maasvlakte – hij had van die bestuurbare modelvliegtuigen – en met onze moeder naar de markt. Ook gingen we vaak naar de dierentuin of naar het museum. Als we ‘niks’ deden, wandelden we. Dan waren vader en moeder uren aan het praten samen, de sloot kinderen liep erachteraan.”

Dicht op elkaar

De zussen zijn best preuts opgevoed, vinden ze, dus tegelijk in de badkamer zijn zat er niet in. “We hadden een tijdje een rooster, maar dat werkte niet. Er kwam een ongeschreven regel: degene die het eerst op de deur klopte, mocht als volgende. Dan klopte je snel en dook je daarna je bed weer in.” Renate: “Sommigen waren sneaky, soms kwam je daardoor te laat op school.” Elisabeth: “Onze moeder heeft het ook weleens geprobeerd met een kookwekker, maar dat lukte nooit. Die wekker hangt er trouwens nog steeds. Maar we zijn allemaal niet zo supertruttig dat we uren ons haar wilden stylen.”

Je moest voor je plaatsje knokken, maar daardoor zijn we nu wel heel open tegen elkaar

Met zoveel meiden in één huis botste het weleens. “Iedereen had een maatje waarmee je ruzie had”, vertelt Jet. “Toen we echt klein waren, konden we gerust met elkaar vechten. Daarna was het meer bekvechten.” Renate: “Je moest voor je plaatsje knokken. Daardoor zijn we nu wel heel open en eerlijk tegenover elkaar. Ik ben niet snel ondersteboven als iemand iets zegt.” Buitenstaanders zullen zeggen dat de zussen op elkaar lijken, maar zelf zien ze veel verschillen. “De ene is meer een denker, anderen zijn wat ongenuanceerder. We hebben een range in karakters: van vriendelijk en mild naar fel.”

Wekelijkse koffie

Inmiddels zijn vijf zussen getrouwd en hebben kinderen, twee zijn vrijgezel. Ze wonen allemaal in Rotterdam: een in Delfshaven, de rest allemaal op Zuid. Elisabeth en Gerdien wonen zelfs samen in een twee-onder-een-kap-huis, met in het midden een deur om op elkaars kinderen te kunnen passen. De zeven zien elkaar heel veel. “’s Ochtends appt er vaak iemand: wie haalt gebakjes? Dan drinken we samen koffie. Elke zondag vallen we te pas en te onpas binnen bij mijn ouders, maar niemand is zo sympathiek om te zeggen of ze wel of niet komt. De ene zondag zit je met dertig man in de kamer, de andere zondag is er niemand – en dan zit m’n moeder daar met een grote pan soep en appeltaart.”

Als ze samen zijn, tetteren ze heel wat af. Elisabeth: “Iedereen wil altijd z’n zegje doen. We hebben al twintig keer de afspraak gemaakt: niet meer tetteren, schreeuwen en meningen doordrukken, maar luisteren.” Renate: “We zijn allemaal geen stille muisjes, dus het wordt automatisch druk. Feestjes zijn wel altijd heel gezellig!”

Ik zeg het gerust als mijn zus iets achterlijks aan heeft

Jet: “We vormen ook een mening door met elkaar te discussiëren. Over politiek, geloof of persoonlijke issues.” Loes: “We houden elkaar scherp. Als ik aan mijn oudste zus – die pubers heeft – vraag of ik mijn kinderen te veel verwen, zegt ze gerust dat ik wat strenger mag zijn. En ik zeg het gerust als Elisabeth weer eens iets achterlijks aan heeft. Of dat ze te makkelijk met geld omgaat.” Elisabeth: “Terwijl zij naar Amerika op vakantie gaat, en ik naar Drenthe!”

Door dik en dun

Vier jaar geleden kreeg Jet een herseninfarct tijdens haar zwangerschap. Ze hield er blijvende hersenschade aan over, waardoor ze onder andere iedere middag een paar uur moet slapen. De zorg voor haar dochtertjes wordt door haar moeder en zussen opgepakt. “Dat is zo fijn: ik weet zeker dat mijn kinderen het daar naar hun zin hebben.”

Elisabeth: “Als er iets nodig is, dan weet je dat het geregeld wordt. Als er op mijn verjaardag een paar verlegen mensen komen, zet ik in de groepsapp of mijn zussen sociaal willen doen tegen hen.” Marianne: “Al zou je elkaar drie maanden niet zien, het blijft familie. We kunnen bij elkaar uithuilen. Je hoeft je niet groter voor te doen dan je bent, je weet dat er onvoorwaardelijk van je gehouden wordt.” Dat ondervinden ze binnenkort aan den lijve: Marianne vertrekt deze zomer voor onbepaalde tijd naar Zuid-Sudan om een kraamkliniek op te zetten.

Je weet dat er onvoorwaardelijk van je gehouden wordt

Daarnaast lachen ze vooral heel veel. Marianne: “Ik denk dat we galgenhumor hebben, we maken grappen over dingen die pijnlijk zijn.” Elisabeth: “Jet maakt hele grove grappen over haar herseninfarct. Als ze iets doms zegt, zeggen we vaak: ‘Dat is je herseninfarct, daar kun je niets aan doen’. En de meest mooie zussen zitten vaak te zeuren over hoe dik ze zijn. Maar dan denk ik: dáár kun je wat aan doen!” Jet: “Ik jojo met m’n gewicht en zeur daar vaak over, maar ik eet wel te veel boterkoek.” Loes, lachend: “Oh, dus jij vindt dat je bij de mooiste zussen hoort?”

Knetterliefdevol

Hoe gezellig ze het ook hebben, van de meiden zal niemand voor elf kinderen gaan. Loes: “Voor mijn ouders was het een principieel iets, niemand heeft dat overgenomen.” Jet: “De meeste zussen werken, en ook financieel is het vaak niet meer haalbaar nu. Wij hebben de mazzel dat het een fijn gezin was, maar het heeft ook nadelen. Mijn moeder is een heel sterk mens.” Dat is meteen het geheim van hun hechte band, denken ze. Elisabeth: “Onze moeder is zo knetter-vergevingsgezind en liefdevol. En onze vader is daar een mooie aanvulling op.”

Hebben ze nog dromen voor de toekomst samen? Jet: “Misschien gaan we ooit nog wel een bakkerijtje of lunchroom opzetten.” Debora: “En dan wel iets met evangelisatie!”

Meer over het werk dat Marianne in Zuid-Sudan gaat doen vind je hier.

De band tussen zussen is bijzonder. Al heel wat zussen vertelden aan Eva over die 'gewone bijzondere' relatie. Lees al deze verhalen hier.